Uyku Testi – Polisomnografi(PSG) Nedir?
Polisomnografi, horlama, uyku apne, uykuda periyodik bacak hareketleri gibi uyku bozuklularının tanısında kullanılan ve gece uykusu boyunca hastanın beyin dalgalarının, göz hareketlerinin, solunum faaliyetlerinin, kanındaki oksijen yüzdesinin ve kas aktivitesinin ölçülmesi ile yapılan incelemenin adıdır. Polisomnografi (PSG) sık başvurulan uyku incelemesidir. Bazı durumlarda standart bir PSG incelemesinin ardından tüm gün boyunca belirli aralıklarla uyanık dönemde ve uykuda kayıtlara devam edilmesi gerekir. Bu incelemeye “Multipl Sleep Latency Test” MSLT adı verilir.
Normal uyku süresi genel bir kabul olarak sekiz saat olarak düşünülmekle birlikte kişiden kişiye farklılık gösterir. Önemli olan kişinin dinç olarak güne başlayıp sürdürebilmesine yetecek kadar bir süre uyumasıdır. Uykusuzluk kişileri çok rahatsız eden bir durum olduğu için daha fazla dikkat çeker ve uyku sorunu denildiği zaman ilk olarak akla gelir. Bu durum gelip geçici ya da kronik seyirli olabilir. Uyku bozukluğu toplumda çok sık karşılaşılan bir durumdur. Toplumun yüzde altmışında çeşitli nedenlerle kısa ya da uzun süreli uyku bozukluğu ortaya çıkmaktadır.
- Uyku bozuklukları günlük yaşam kalitesinin bozulması yanında depresyon, unutkanlık, dikkat bozukluğu, kronik ağrı, obezite, kalp hastalıkları, inme, hipertansiyon gibi önemli sağlık sorunlarına yol açabilirler.
- Uykuda solunum durması (uyku apne sendromu), huzursuz bacak sendromu (restless leg syndrome, RLS), uykuda periyodik bacak hareketleri (periodic leg movements during sleep, PLMS), narkolepsi, aşırı uyuma (hipersomni), psikofizyolojik uyku bozukluğu sık karşılaşılan uyku bozuklukları tipleridir.
Uyku bozukluğunun doğru ve kalıcı bir biçimde düzeltilmesi için öncelikle uyku bozukluğunun nedeninin belirlenmesi gereklidir. Merkezimizde uyku bozukluğunun nedenlerinin ve derecesinin belirlenmesi için “Polisomnografi” (PSG) ve “Multipl Sleep Latency Test” MSLT adı verilen uyku incelemeleri yapılmaktadır.
Uyku Testi – Polisomnografi(PSG) Nasıl Yapılır?
Uyku laboratuvarları kişinin tüm gecesini geçirebileceği yerler olarak planlanmıştır ve bu süreç içinde uykuya ait birçok veri kaydedilir. Araştırılacak olan kişi normal uyku vaktinden birkaç saat önce laboratuvara gelir, ortama aşina olduktan sonra uyku teknisyeni tarafından çekim için gerekli ekipmanla donatılır, normal vaktinde yatar ve gece uykusu sırasında çekim gerçekleştirilir. PSG incelemesinde hasta evinde uyuduğu gibi tüm gece süresince uyku laboratuvarında uyur. İnceleme sabah sonlandırılır ve hasta evine ya da işine gidebilir. MSLT yapılırken standart PSG incelemesinin ardından belirli aralıklarla kayıtlara devam edilir. Bu nedenle MSLT incelemesinde hasta genellikle bir güne yakın bir sure uyku laboratuvarında kalır.
PSG incelemesi öncesinde yapılacak uyku kaydının doğru değerlendirilmesi için hastadan bazı önemli bilgilerin elde edilmesi gereklidir. Bu amaçla hastadan bazı soruları içeren bir formu doldurması istenir. Bunun ardından hastanın vücudunun belirli bölgelerine özel elektrodlar ve sensörler yerleştirilir. Standart bir PSG incelemesinde saçlı deri üzerine elektroensefalografi (EEG) elektrodları, göz hareketleri kaydı için göz çukurlarının yan taraflarına elektrookülografi (EOG) elektrodları, kalp ritmi kaydı için göğüs üzerine elektrokardiyografi (EKG) elektrodları, uykuda bacak hareketleri kaydı için bacaklarda belirli yerlere bacak elektrodları yerleştirilir. Bu elektrodların uyku sırasında yerlerinden ayrılmamaları için kollodyon adı verilen bir yapıştırıcı ile sabitlenir. Standart bir PSG incelemesinde uyku evrelendirmesinde kullanılacak EEG verilerinin elde edilmesi için sınırlı sayıda (4 ila 6 adet) EEG elektrodu bağlanır. Ayrıca solunum hareketlerinin kaydı için göğüs ve karın sensörleri, ağız ve burundan hava giriş ve çıkışının kaydı için solunum sensörleri, kan oksijen parsiyel basıncının kaydedilmesi için parmak ucuna özel bir sensor ve vücut pozisyonunun kayıtlanması için bir pozisyon sensörü ve solunum seslerini kaydeden bir mikrofon yerleştirilir. Bazı hastalarda uykuda epileptik bir sorun bulunup bulunmadığının da araştırılması gerekebilir. Bu durumda kulllanılan EEG elektrodu sayısı artırılır ve inceleme süresince standart 10-20 sistemine göre EEG kaydı alınır. Böylece standart EEG ve PSG kaydı birlikte yapılmış olur. Çoğu zaman bu kayıtlarla eş zamanlı olarak hastanın video kayıtları da alınır. PSG kaydı için gereken hazırlıkların tamamlanmasının ardından uyku öncesindeki dönemde belirli bir süre kayıt alınır ve ardından hasta yatağa yatırılarak uyuması istenir. Hasta uyuduktan sonra tüm gece boyunca PSG kaydına devam edilir. İncelemenin sonunda kısa bir süre yeniden uyanık dönemde kayıt alınır ve inceleme sonlandırılır. Bu kayıtlar daha sonra merkezimizin bünyesine bulunan doktorlar tarafından değerlendirilir ve PSG raporu hazırlanır.
Merkezimizde Yapılan Uyku Testleri
- Polisomnografi
- Polisomnografi ve EEG
- Polisomnografi ve CPAP Titrasyonu
- Multipl Sleep Latency Test (MSLT)